Saçlar

Büyük bir giz var Simone,
Senin saçlarının ormanında.

Kuru ot kokulusun, taş kokulu
Hayvanlar gelip durmuş üstüne;
Deri kokulusun, buğday kokulu
Ve buğday savrulduktan sonra;
Odun kokulusun, ekmek kokulu,
Daha bu sabah fırından çıkma;
Çiçek kokulusun, süren çiçek
Bırakılmış bir duvar boyuna;
Böğürtlen kokulusun, sarmaşık kokulu,
Tertemiz yıkanmış yağmurlarda.
Hezaren kokulusun, eğrelti kokulu,
Biçilmiş eğrelti, gece eşiğinde.
Ölü ot kokulusun, kızıl ot,
Çitlerin gölgesinde yan yana, yan yana.
Isırgan kokulusun, katırtırnağı kokulu,
Yonca kokulusun, süt kokulu.
Rezene kokulusun, anason kokulu,
Fındık kokulusun, meyve kokulu.
Ölmüş meyve ve hazır toplanmaya.
Söğüt kokulusun, ıhlamur kokulu,
Çiçekleri nasıl yaprak içinde.
Bal kokulusun, hayat kokulu,
Dolaşan hayat çayırlarda.
Toprak kokulusun, ırmak kokulu,
Aşk kokulusun, ateş kokulu.

Büyük bir giz var Simone,
Senin saçlarının gecesinde.

 Remy de Gourmond
Çeviri: Cemal Süreya

 

Cemal Süreya Şiirleri Bercestem

Biliyorum sana giden yollar kapalı
Üstelik sen de hiç bir zaman sevmedin beni

*

Şimdi sen kalkıp gidiyorsun. Git

Gözlerin durur mu onlar da gidiyorlar. Gitsinler.

*

Dedim ya… Eylül’dü.

Savruluşu bundandı kimsesizliğimizin.

*

Kuşlar toplanmışlar göçüyorlar

Keşke yalnız bunun için sevseydim seni…

*

canımla besliyorum şu hüznün kuşlarını

*

Gülün tam ortasında ağlıyorum

*

adam hüzünlü

hüzünlü şarkılar gibi hüzünlü

kadın güzel

güzel anılar gibi güzel

*

Evet, gün geliyor bıkıyorum senden

Ama İstanbul’dan bıkmak gibi bir şey bu,

*

Sevgilim ben şimdi büyük bir kentte seni düşünmekteyim 

*

Her şey seni bekliyor her şey gelmeni

İçeri girmeni

Senin elinin değmesini

Gözünün dokunmasını

*

Bak bende yalan yok vallahi billahi 

Sen o kadar güzelsin ki artık o kadar olur 

*

Vapurdaydık vapur kıyıya gidiyordu

Üç kulaç öteden İstanbul gidiyordu

Uzanmış seni usulca öpmüştüm

*

Her ölüm erken ölümdür

Biliyorum tanrım.

*

Ama, ayrıca, aldığın şu hayat

Fena değildir…

Üstü kalsın…

*

Ama nasıl oluyor sen yüreğimi eller ellemez

Sevişmek bir kere daha yürürlüğe giriyor

*

Ama kadınlar, Tanrım,

Öyle sevdim ki onları,

Gelecek sefer

Dünyaya

Kadın olarak gelirsem,

Eşcinsel olurum.

*

Iki çay söylemiştik orda, biri açık,

Keşke yalnız bunun için sevseydim seni.

*

Bakarsın dün en güvendiğin kişi

Karşı tarafın şahidi olmuş

Işte acıdır bu da

Ölümden de korkusundan da

*

İçkievinden çıkınca

Camdan

demin oturduğum yere

baktım.

*

Biraz daha mı benziyor

babama?

*

Bir çiçek duruyordu, orda, bir yerde,

Bir yalnışı düzeltircesine açmış;

*

Adam yıldızlara basa basa yürüdü

Çünkü biraz önce yağmur yağmıştı.

*

Annem çok küçükken öldü

beni öp, sonra doğur beni.

*

Biliyorsun ben hangi şehirdeysem

Yalnızlığın başkenti orası

*

Ey şiir arayıcısı ey esrik kişi

Şu son dönemecini de aşınca gecenin

Doğacak gün artık gündüze ilişkin değil

Bu ağartı ancak yürekle karşılabilir

Bütün iş orda işte, ordan usturuplu geçmesini bil

*

Porsuk nehrinin geçtiği kadınlar

Hepsine yüzer kere rastladım en azdan

Umutsuz sevdalara tutulmak onlarda

Bozkıra doğru seyrele seyrele yaşamak onlarda

Verdi mi adama her şeylerini verirler

Ben gördüm ne gördümse kadınlarda

Porsuk nehrinin geçtiği

*

Oydu bir bakışta tanıdım onu

Kuşlar bakımından uçarı

Çocuk tutumuyla beklenmedik

Uzatmış ay aydınlık karanlığıma

Nerden uzatmışsa tenha boynunu

*

Biz kırıldık daha da kırılırız

*

Her şey biliyor her şey

Sen biliyor musun bakalım

Seni nice sevdiğimi?

Üstüne titrediğimi?

*

Şanssızım diyemem ben kendi payıma

Oluyor böyle şeyler ara sıra

Sözgelimi okul kitaplarına girmez şiirim

Bütün çocuklar anlar da

*

Yalnız aşkı vardır aşkı olanın 

Ve kaybetmek daha güç bulamamaktan 

Sen yüzüne sürgün olduğum kadın 

Kardeşim olan gözlerini unutamadım 

Çocuğum olan alnını sevgilim olan ağzını 

*

Yalnızlığı soruyorlar, yalnızlık,

Bir ovanın düz oluşu gibi bir şey.

*

Yoksuluz gecelerimiz çok kısa 

Dörtnala sevişmek lazım. 

*

Ne zaman hürlüğün barışın sevginin aşkına

Bir cıgara atmışsak denize

Sabaha kadar yandı durdu

*

Kapı aralığında öptüm

Soluğundan öptüm seni

*

Çocuktur. Babasınınkine benzer annesinin yüzü

Çünkü mutlu İstanbul kadını alır erkeğinin yüzünü

Çünkü daha dün dört tarafından çekiştirilmiş utancınla

Şiirime güvenli bir barınak aramıştın

*

Kimsenin ölümü,

Çinli şair Li Po‘nun ki kadar güzel olamaz.

*

Fazıl Hüsnü diyor ki, ne diyor Fazıl Hüsnü?

Keşke yalnız bunun için sevseydim seni.

*

Yıkıcı bir aşk bu,

Yıkıyor milletin ortasına 

Tutku yükünü. 

*

Şapkamla beraber oturuyordum,

Mevsim mütehayyil, vakit akşamdı şehirde

Aklımda yalan yere fiiller

Yapayalnız, ben bana oturuyordum;

Bir köpek geldi, hayatıma girdi

*

Baktım bir şarkı almış gidiyor dudaklarımı

Gölgemi gördüm de yerde, seni hatırladım

Belinin ortası budur diyerek

Bir tekme yapıştırdım köpoğluna…

*

Sizin hiç babanız öldü mü?

Benim bir kere öldü kör oldum

Yıkadılar aldılar götürdüler

Babamdan ummazdım bunu kör oldum

*

gün gelir anılar da değiştirir sözcükleri

dinle babanın eski bir resmi söylüyor

– gün gelir anılar da değiştirir sözcüklerini

*

Sevgili arkadaşım

Şimdi ben burdayım ya

Olmayabilirim az sonra

Her şeyi yüzüstü bırakabilirim

*

Aşklar var unutulmamak için,

Boğulmak için ilk sevgili.

*

iki şey:aşk ve şiir

mutsuzlukla beslenir biri

biri ona dönüşür

ikisi de

düzeltilmez

gelişir

*

İki kalp arasında en kısa yol:

Birbirine uzanmış ve zaman zaman

Ancak parmak uçlarıyla değebilen

İki kol.

*

Ölüm geliyor aklıma birden ölüm

Bir ağacın gövdesine sarılıyorum.

*

Şimdiye dek düşünmediyseniz

Bakmayın içinde ne var,

Küçük bir kitaptır yaşamak

Elinde tutmaya yarar.

*

Tuhaf şey bir günde değişiyor kişi.

Senden öncesi öyle uzak ki anıları bile değişiyor sanki

Geldin masaya oturdun ve hayatımı böldün bir milat gibi

*

Tek bir çicek anlayamayacak

Şu zambakgillerin akıl almaz işlerini

*

Kadın kendini gösterdi usulcana

Çekingenlikle koşulu beyaz usulcana

Gittiler gözleri aşka yaşamaya yangın

Gidip gelenler oldu gitti geldiler.

*

Sen kadınsın ya büsbütün soyunuyorsun

Sana vergi, atılacak her şeyi kolayca çıkarıp atmak

*

Kuşlar uçuyor üstünde

Gökyüzü var üstünde

*

Ben boynumdaki ipe bir düğüm daha atıyordum

Peşinden başka gidecek yer yoktu

Seni artık hiç sevmediğim halde

*

Ben ne kadar öbür çiçekleri denesem

Seninki gül oluyor aralarında

*

Çırılçıplak sularda yıkanıyorum, utanıyorum.

Güzin utanmak istiyor; ama nerede?

*

İnsan iki kişiyi sevebilir mi

*

Onunla aşkımız, o diyorum ona,

Bir kez söylenmiş ve istense de

Bir daha geri alınamaz

Kırıcı sözler gibiydi

*

Kısacası o yıllarda ben

Hayatım karışık çantam gibi

İki kişiyi birden severdim

Karnemde sevinç bir aşk iki.

*

Az şey değil seninle olmak düşünüyorum da

İçimde bir sevinç dallanıyor kaç kişi

Bir geyik kendini çiziyor karanlığa sonra kayboluyor

Karanlık maranlık ama iyi seçiliyor

Yorgan toplanmış bacakların seçiliyor

*

Yanıbaşımızda

Bir su akardı eli serçeli,

Sepetler tıklım tıklım havlu, bez;

Öpüşlerle yeniden çizerdim seni.

*

Herkes az buçuk sarhoş

Herkes bir şeyler söylüyor

 

Ama yalnız ikimizin sözcükleri

Sarmaşdolaş

*

Aşktın sen, kokundan bildim seni

Bir ahırın içinde gezdirilmiş gül kokusu

*

Birbirinizi kucaklarken neye yarar

Kucaklamıyorsak eski, yeni sevgilileri

Diyorum çoğunca evli kadınlar

Bu yüzden ölü yıkayıcısıdırlar

*

Ne demiş uçurumda açan çiçek

Yurdumsun ey uçurum

*

Manzaraysa ayrılığa sıfır! İşte her şey hazır.

Acılarımla iki lafın belini kırdık.

Yokluğunda bir kuş sütü eksik.

Yalnızlığım ve ben; seni çok bekledik…

Cemal Süreya

 

Öperek Uyandırdım Bu Sabah Ayrılığı

Öperek uyandırdım bu sabah ayrılığı.
Fırından yeni çıkan bekleyişler satın aldım.
Kırmızı mavi ekoseli yalnızlığımı serdim masaya.
Manzaraysa ayrılığa sıfır! İşte her şey hazır.
Acılarımla iki lafın belini kırdık.
Yokluğunda bir kuş sütü eksik.
Yalnızlığım ve ben; seni çok bekledik…

Cemal Süreya

 

Şiir

Kadın kendini gösterdi usulcana
Çekingenlikle koşulu beyaz usulcana
Gittiler gözleri aşka yaşamaya yangın
Gidip gelenler oldu gitti geldiler.

Kadın saçlarını getirmedi uzakta tuttu
Umutsuzlukla dolu soyunmak uzakta
Düştüler karanlıkta aralık aralık
Düşüp ölenler oldu düştü öldüler.

Kadın gözlerini koydu ortaya
Bir mavi bir gökyüzü aldı çevrelerini
Sevdiler sonsuz bir maviyle alıngan
Sevip yaşayanlar oldu sevdi yaşadılar.

Cemal Süreya

 

TK

Atlarla. Uzun bacaklı evrensel atlar
Bunlarla gelişiyor sevdamız anlatılmaz
Çocuklarla, kuşlarla, ağaçlarla.
Büyüyen, uçan, dal budak salan.
Yalnız aşkta raslanan o seçkin nokta.

Sen kadınsın ya büsbütün soyunuyorsun
Sana vergi, atılacak her şeyi kolayca çıkarıp atmak
Öptüğün gibi dünyanın bütün adamlarını bu arada beni
Uzanıp öpüyorsun ya atları çırılçıplak
Ne oluyorsa işte o zaman oluyor.

Sen ağzını ilave edince atlara
Birdenbire oluyor bu, şaşırıyoruz
Korkunç bir güzellik halkların havasında
Birden ötesine geçiyoruz varmak istediğimizin
Ayır ayırabilirsen hangimiz kadın, hangimiz erkek.

Cemal Süreya

 

Elma

Şimdi sen çırılçıplak elma yiyorsun
Elma da elma ha allahlık
Bir yarısı kırmızı bir yarısı yine kırmızı
Kuşlar uçuyor üstünde
Gökyüzü var üstünde
Hatırlanacak olursa tam üç gün önce soyunmuştun
Bir duvarın üstünde
Bir yandan elma yiyorsun kırmızı
Bir yandan sevgilerini sebil ediyorsun sıcak
İstanbul’da bir duvar
Ben de çıplağım ama elma yemiyorum
Benim öyle elmalara karnım tok
Ben böyle elmaları çok gördüm ohooo
Kuşlar uçuyor üstümde bunlar senin elmanın kuşları
Gökyüzü var üstümde bu senin elmandaki gökyüzü
Hatırlanacak olursa seninle beraber soyunmuştum
Bir kilisenin üstünde
Bir yandan çan çalıyorum büyük yaşamaklara
Bir yandan yoldan insanlar geçiyor çoğul olarak
Duvarda bir kilise
İstanbul’da bir duvar duvarda bir kilise
Sen çırılçıplak elma yiyorsun
Denizin ortasına kadar elma yiyorsun
Yüreğimin ortasına kadar elma yiyorsun
Bir yanda esaslı kederler içinde gençliğimiz
Bir yanda Sirkeci’nin tiren dolu kadınları
Adettir sadece ağızlarını öptürürler
Ayaküstü işlerini görmek yerine

Adımın bir harfini atıyorum

Cemal Süreya

 

Piyale

Sıra hep son kadehe geliyordu
Dudakların başkalarının masasında lâle
Ben boynumdaki ipe bir düğüm daha atıyordum
Peşinden başka gidecek yer yoktu
Seni artık hiç sevmediğim halde

Senin o eskisi olmamana imkân yoktu
Ama inadından yapıyordun bunu Cemile
İnattandı hep o içip içip gitmeler
Bense boşalttığın kadehleri satın alıyordum
Enayilik ettiğimi bile bile

Hele o çıkışın yok mu kapıdan
O Allahın belâsı herifle
Başkasının olmayı bir türlü beceremiyordun
Millet arkandan gülüyordu
Düştüğün hale…

Cemal Süreya

 

Türkü

Bir sürü çiçek ama saydırmaya kalkma
Ayrı ayrı kadınlardan koparılmış
Kadınlardan ya hem de bilsen nerelerinden
Kahin-klin kahin-klin
Ben ne kadar öbür çiçekleri denesem
Seninki gül oluyor aralarında

Bir sürü güvercin havalan. Saçların
Bunlar tıpkı senin sevilmedeki saçların
Kanatlarımdan bellidir yeni açılmış sokaklarda
Gülüm-mera gülüm-mera
Bir güvercin akıntısında kesin güvercinler
Uçsuz bucaksız bana bakıyorsun

Bir sürü Süleyman Vagon Blö’de
İçlerinden biri Vagon-Blö’de
En fazla kibarı en fazla penceresi olan
Çal-para çal-para
Açlığa saygısından olacak
Beni görünce şapkasını çıkarıyor.

Cemal Süreya

 

Şiir

İstanbul’lar geminin altında
kadınları sorarsan, onlar da öyle.
Şişeler de geminin altında, güzin de.
Allahtan beni kimsecikler görmüyor,
canımın istediğini yapıyorum.
Çırılçıplak sularda yıkanıyorum, utanıyorum.
Güzin utanmak istiyor; ama nerede?
Nasıl utanacak bu boş şehirde?

Güzin utanmak gerektiğini ileri sürüyor,
boyuna ileri sürüyor, gözleri mavi.
Güzinciğim ufak bir kadın, bir öpüşlük canı var.
“Hakkın var” diyorum; utanıyorum.
Ama İstanbul’lular, kadınlar, deniz yıldızları,
hepsi, hepsi geminin altında.
Şişeler de orada, çuvalın üstünde,
elimle koymuş gibi biliyorum.

Cemal Süreya

 

Karne

Ilım günleri gelirdi taraçalar
Uzatırdı mevsimölçerlerini
Tıkabasa yaprak arka pencere
İnsan iki kişiyi sevebilir mi

Onunla aşkımız, o diyorum ona,
Bir kez söylenmiş ve istense de
Bir daha geri alınamaz
Kırıcı sözler gibiydi

Tartışıp dururduk yollarda
Hızla çevirirdi başını
Çiçek aşısı gibi bakardı
Seğirtir karşı kaldırıma

Ötekiyse nasıl incelikli
Türkçe sığmazdı ağzına
Bir ilçeyi sever gibi
Yürürdü odalarda

Parmakları her yana döner
Bir yetenek gibi gelişirdi
Dursuz duraksız güdülerime
Bir şeyler katardı düşüncemsi

Birinin ısırığı badem şekeri
İç kaslarıyla uçar biri
Yüz kez yırtılmıştır gömleğim
Doksan dokuz kez de dikildi

Kısacası o yıllarda ben
Hayatım karışık çantam gibi
İki kişiyi birden severdim
Karnemde sevinç bir aşk iki.

Cemal Süreya